تلاوت قرآن و درمان هراس و تنهایی

تلاوت و قرائت كتاب خدا احكام و آدابي دارد از جمله اينكه انسان چگونه اين حروف را از مخارج ادا كند؛ در چه صورت وقف و كجا وصل كند؛ اينها احكام و آداب تلاوت است.

امّا حكمت تلاوت قرآن اين است كه انسان، قرآن را به گونه اي تلاوت كند كه معبود را مشاهده نمايد. مرحلهٴ نازلهٴ مشاهدهٴ معبود آن است كه در صفحه ضمير و قلب عابد، چيزي جز علاقه به معبود نباشد. و انسان مي تواند به خوبي تشخيص دهد كه آيا در قلبش چيزي جز خدا هست يا نه؟

امام سجاد (سلام الله‌عليه) فرمود: «لو مات من بين المشرق والمغرب لما استوحشت بعد أن يكون القرآن معى»[1] اگر همهٴ مردمي كه بين مشرق و مغرب عالم وجود دارند از بين بروند و كسي روي زمين نباشد و من تنها باشم، چنانچه قرآن با من باشد هرگز احساس وحشت نمي كنم.

يعني اگر همه عالم كافر شوند و قرآن با من باشد هرگز احساس ترس نمي كنم. مرگ در حقيقت همان مرگ روح است و انسان كافر حقيقتاً مرده است. از نظر قرآن كساني زنده اند كه دين خدا را قبول كنند: ﴿لينذر من كان حيّاً ويحق القول علي الكافرين﴾[2].

حضرت مي فرمايد: اگر همه كافر شوند براي ما تفاوتي ندارد ما از هيچ كس هراس نداريم چون انسان در نبرد با كافر، چيزي را از دست نمي دهد كه جبران پذير نباشد تنها از عالم محدودي به جهان ابد پر مي كشد و اين جاي نگراني ندارد؛ كسي كه براي انتقال از عالم طبيعت به ماوراي آن هراسي ندارد، از كفر جهاني هم واهمه اي به خود راه نمي دهد.

حكمت عبادت آن است كه عابد معبود را در ضمير خود مشاهده كند طي اين راه نيز محال نيست بلكه شرايط،آداب و احكامي دارد تلاوت قرآن نيز عبادت است. براي اين كه به مرحلهٴ مشاهدهٴ معبود راه يابيم بايد تا مي توانيم بر چشم و گوش خود كنترل داشته باشيم، هر كس بايد مواظب باشد كه جز وظيفه شرعي چيزي انجام ندهد محيط كار و محيط منزل را با غفلت از خدا آلوده نسازد.

وقتي انسان قرآن تلاوت مي كند، آنگاه كه صاحب كلمات آن را با چشم دل مشاهده كرد، به حكمت تلاوت قرآن رسيده است.

برگرفته ازکتاب حکمت عبادات،حضرت آیت الله جوادی آملی،ص191

[1] ـ كافي، ج 2، ص 602.

[2] ـ سورهٴ يس، آيهٴ 70.